اثر سامانه‌های آبیاری بر عملکرد و بهره‌وری آب سه ژنوتیپ گندم و ارزیابی اقتصادی آنها در همدان

استفاده بهینه از آب با توجه به شرایط اقلیمی کشور و خشکسالی­های اخیر امری ضروری به­نظر می­رسد. یکی از راهکارهای مهم و تاثیر­گذار، بهره­گیری از سامانه­های نوین آبیاری است. لذا این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، با بهره­گیری از سیستمهای آبیاری تحت فشار، بصورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال 87-1386 و 88-1387 اجرا شد. کرت‌های اصلی شامل سه نوع سامانه آبیاری، بارانی، قطره‌ای( تیپ) و جویچه­ای بود و کرت‌های فرعی را ارقام گندم ( الوند، توس و دو لاین C-81-4و CD-5009 ) تشکیل دادند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های مورد بررسی در سیستم‌های متفاوت آبیاری علیرغم میزان متفاوت آب آبیاری مصرفی تفاوت معنی‌داری نداشتند. این در حالیست که اختلاف عملکرد بین روش تیپ و جویچه‌ای حدود 1000 کیلوگرم در هکتار تعیین شد.تفاوت بین ژنوتیپ­ها نیز از نظر عملکرد معنی­دار نبود. مقدار بهره­وری مصرف آب آبیاری در روش آبیاری تیپ، بارانی و جویچه­ای ( بدون در نظر گرفتن بارندگی مؤثر ) به‌ترتیب 6/1، 1/1 و 69/0 کیلوگرم به ازای واحد آب مصرفی بود. به­عبارت دیگر، آبیاری تیپ باعث افزایش 132 و 45 درصدی کارآیی مصرف آب نسبت به روش جویچه­ای و بارانی گردید. ارزیابی اقتصادی نشان داد که استفاده از هر دو روش آبیاری بارانی و تیپ بجای روش جویچه­ای برای تمامی ارقام گندم مورد استفاده دارای توجیه اقتصادی است و روش آبیاری بارانی نسبت به تیپ از لحاظ اقتصادی ارجح بود.